Jak długo trwa tajemnica przedsiębiorstwa?

Przyjmuje się, że ochrona wynikająca z tajemnicy przedsiębiorstwa jest nieograniczona w czasie. Jest to jednak pewne uproszczenie. Prawo tajemnicy przedsiębiorstwa trwa tak długo, jak długo trwa stan tajemnicy i jak długo informacja posiada wartość gospodarczą. Wynika to wprost z definicji zawartej w art. 11 UZNK.

Dla utraty przez informację statusu prawa tajemnicy przedsiębiorstwa wystarczy zatem, by informacja stała się jawna albo przestała mieć wartość gospodarczą.

Ustanie stanu tajemnicy

Mimo że nie lubię tego przykładu, gdyż jest mocno „oklepany”, to go podam, gdyż świetnie oddaje istotę sprawy. Chodzi oczywiście o recepturę coca-coli. Jest ona tajemnicą przedsiębiorstwa od 1887 roku do dzisiaj. Nie trzeba chyba nikogo przekonywać, że akurat ta receptura posiada wartość gospodarczą. Utraci ona jednak walor tajemnicy przedsiębiorstwa, gdy stanie się jawna. Stąd właśnie biorą się te wszystkie legendarne środki bezpieczeństwa podejmowane przez właściciela marki coca-cola.

Jeżeli przedsiębiorca skutecznie zadba o zachowanie poufności informacji, to jedynymi zagrożeniami dla prawa tajemnicy przedsiębiorstwa będą utrata wartości gospodarczej, odtworzenie informacji z produktu (reverse engineering), wytworzenie informacji przez konkurencję we własnym zakresie samodzielnie (np. lista klientów lub taki sam wynalazek) lub naturalny postęp technologiczny.

W niektórych wypadkach oznacza to, że czas trwania tajemnicy przedsiębiorstwa jest ograniczony wyłącznie sprawnością przedsiębiorcy w utrzymywaniu stanu poufności.

Jest jednak jeden, bardzo ważny wyjątek.

Uwaga na umowy z pracownikami i innymi pracobiorcami

Przepis art. 11 ust. 2 UZNK stanowi, że obowiązek zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa przez pracownika trwa przez okres trzech lat od ustania zatrudnienia, chyba że umowa stanowi inaczej albo ustał stan tajemnicy. Zasadę tę stosuje się również do osób, które świadczyły pracę na podstawie innego stosunku prawnego (innych pracobiorców).

Oznacza to, że po upływie trzech lat od rozwiązania umowy o pracę pracownik ma prawo dysponować wiedzą uzyskaną u poprzedniego pracodawcy bez żadnych ograniczeń. Pod warunkiem oczywiście, że „umowa” nie stanowi inaczej.

W umowie z pracownikiem można zarówno skrócić, jak i wydłużyć omawiany okres. Co więcej, można umówić się, że pracobiorca zachowa tajemnicę przedsiębiorstwa przez czas nieograniczony, jeżeli jest to uzasadnione ochroną interesów przedsiębiorcy, a jednocześnie nie krępuje pracobiorcy w zatrudnieniu na równi z zakazem konkurencji.

Jest jednak warunek: musi to wynikać z umowy z pracownikiem lub osobą, która świadczy pracę na innej podstawie prawnej (umowa zlecenia, umowa o dzieło, umowa agencyjna, kontrakt menedżerski, itp.).

Trzeba również pamiętać, że wydłużenie okresu związania tajemnicą przedsiębiorstwa nie może rozciągać się na okres po ujawnieniu tajemnicy przedsiębiorstwa. Taki zapis byłby nieważny z mocy prawa, jako sprzeczny z art. 11 ust. 2 UZNK.

Jeżeli przedsiębiorca nie wprowadzi odpowiedniego zapisu do umowy z pracownikiem, to po upływie trzech lat od rozwiązania umowy o pracę pracownik będzie mógł dowolnie i bez żadnych ograniczeń wykorzystywać informacje, które uzyskał w czasie zatrudnienia. Informacje te staną się częścią domeny publicznej. Na przykładzie Coca-coli można wyobrazić sobie negatywne konsekwencje takiej sytuacji.

Utrata wartości gospodarczej, czyli jak długi jest okres życia informacji

W obrocie gospodarczym większość informacji ma dosyć krótki czas życia, choć są oczywiście bardzo cenne wyjątki.  Czas życia informacji zależy przede wszystkim od jej rodzaju. Są informacje, które w sposób naturalny tracą swoją wartość po kilku minutach, dniach, tygodniach lub miesiącach, jak oferty lub ceny transakcyjne. Są również informacje, których wartość utrzymuje się przez lata, jak receptury czy wynalazki. Zawsze jednak z chwilą utraty wartości gospodarczej informacja traci również status tajemnicy przedsiębiorstwa.

Informacja nie posiadająca wartości gospodarczej nie może stanowić tajemnicy przedsiębiorstwa, niezależnie od tego, jak bardzo poufna i strzeżona by nie była.