Odpowiedzialność karna za naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa z reguły jest zaskoczeniem dla byłego pracownika lub jego nowego pracodawcy. Zwłaszcza, że prawo karne daje pokrzywdzonym przedsiębiorcom duże możliwości.
I nie chodzi mi bynajmniej o uprzykrzenie życia byłemu pracownikowi lub konkurentowi. Mam na myśli praktyczne możliwości.
Przeczytaj też:
Wyrok karny skazujący, poza karą, może zawierać obowiązek naprawienia szkody lub obowiązek uiszczenia nawiązki na rzecz pokrzywdzonego przedsiębiorcy. A to już boli. I daje pokrzywdzonemu przedsiębiorcy konkretne korzyści.
Jeżeli skazany był osobą działającą w imieniu spółki, wówczas możliwe jest ukaranie tej spółki. Pozwala na to ustawa z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Ale po kolei.
Spis treści
Podstawa prawna odpowiedzialności karnej za naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa
Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa uzyskanej legalnie
Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa uzyskanej nielegalnie
Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa uzyskanej w postępowaniu sądowym
Obowiązek naprawienia szkody w postępowaniu karnym
Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych – kara do 5 mln zł
Podstawa prawna odpowiedzialności karnej za naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa
Odpowiedzialność karna za naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa jest uregulowana w art. 23 ust. 1 do 3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz art. 266 § 1 Kodeksu karnego.
We wszystkich wypadkach przestępstwo zagrożone jest karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przewiduje trzy rodzaje przestępstw dotyczących naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa:
1) Przestępstwo popełnione przez osobę, która legalnie uzyskała informacje, a następnie wbrew obowiązkowi wobec przedsiębiorcy naruszyła tajemnicę przedsiębiorstwa, wyrządzając mu poważną szkodę (art. 23 ust. 1 UZNK)
2) Przestępstwo popełnione przez osobę, które nielegalnie weszła w posiadanie informacji, a następnie naruszyła tajemnicę przedsiębiorstwa (art. 23 ust. 2 UZNK)
3) Przestępstwo popełnione przez, która zapoznała się z informacją biorąc udział w rozprawie lub w innych czynnościach postępowania sądowego albo przez dostęp do akt takiego postępowania (art. 23 ust. 3 UZNK).
Mamy jeszcze art. 266 § 1 Kodeksu karnego, który ma zastosowanie, gdy ktoś wbrew przyjętemu na siebie zobowiązaniu ujawnia lub wykorzystuje poufne informacje. Niekoniecznie chodzi tu o tajemnicę przedsiębiorstwa. Mogą to być również informacje poufne nie stanowiące tajemnicy przedsiębiorstwa, które pracownik powinien był zachować w poufności na podstawie art. 100 § 2 pkt 4 k.p.
Dodatkowo przepis ten znajdzie zastosowanie, gdy mimo naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa nie wystąpiła poważna szkoda, która jest warunkiem odpowiedzialności karnej z art. 23 ust. 1 UZNK).
Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa uzyskanej legalnie
Zgodnie z przepisem art. 23 ust. 1 UZNK, przestępstwo popełnia ten, kto wbrew obowiązkowi ciążącemu na nim w stosunku do przedsiębiorcy, ujawnia innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli wyrządza to poważną szkodę przedsiębiorcy.
Odpowiedzialność karną na tej podstawie ponoszą wszystkie te osoby, które legalnie weszły w posiadanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, a następnie je ujawniły lub wykorzystały we własnej działalności gospodarczej.
Oczywiście przede wszystkim dotyczy to pracowników i byłych pracowników. Ale nie tylko. Mogą to być również osoby, które podpisały umowy o zachowaniu poufności, aktualni lub byli członkowie zarządu, członkowie rady nadzorczej, urzędnicy, osoby zajmujące się udzielaniem zamówień publicznych. Generalnie, wszystkie te osoby, które otrzymały informacje legalnie.
Warunkiem odpowiedzialności karnej na tej podstawie jest jednak wyrządzenie przedsiębiorcy poważnej szkody. Jeżeli nie ma poważnej szkody, nie ma tego przestępstwa.
Brak szkody lub niewielka szkoda nie powodują jednak braku odpowiedzialności karnej. Wtedy sprawca może ponosić odpowiedzialność na podstawie art. 266 § 1 Kodeksu karnego, który już nie przewiduje warunku w postaci poważnej szkody. Poza tym, w razie braku poważnej szkody, możliwa jest również odpowiedzialność karna za samo usiłowanie popełnienia tego przestępstwa.
Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa uzyskanej nielegalnie
Zgodnie z art. 23 ust. 2 UZNK, odpowiedzialność karną za naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa ponosi ten, kto uzyskawszy bezprawnie informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, ujawnia ją innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej.
Najczęściej przestępstwo to popełniają ci pracodawcy, którzy pozyskują cudzą tajemnicę przedsiębiorstwa bezprawnie od nowego pracownika. Oczywiście, możliwości bezprawnego pozyskania i wykorzystania cudzej tajemnicy przedsiębiorstwa jest znacznie więcej.
Warto tu pamiętać, że pozyskanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa jest bezprawne, gdy w szczególności następuje bez zgody uprawnionego do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi i wynika z nieuprawnionego dostępu, przywłaszczenia, kopiowania dokumentów, przedmiotów, materiałów, substancji, plików elektronicznych obejmujących te informacje lub umożliwiających wnioskowanie o ich treści (art. 11 ust. 3 UZNK).
Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa uzyskanej w postępowaniu sądowym
Zmiana ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z dnia 5 lipca 2018 r. wprowadziła nowe przestępstwo naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa.
Zgodnie z art. 23 ust. 3 UZNK, przestępstwo popełnia ten, kto ujawnia lub wykorzystuje informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, z którą zapoznał się, biorąc udział w rozprawie lub w innych czynnościach postępowania sądowego dotyczącego roszczeń z tytułu czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa albo przez dostęp do akt takiego postępowania, jeżeli w postępowaniu tym została wyłączona jawność rozprawy.
Celem tego przepisu jest zabezpieczenie tajemnic przedsiębiorstwa, które są ujawniane w toku postępowania sądowego. Jest to nowe przestępstwo, więc na pierwsze wyroki sądów musimy dopiero poczekać.
Obowiązek naprawienia szkody w postępowaniu karnym
W sprawie karnej możemy złożyć wniosek o to, by sąd orzekł obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem.
Jeżeli orzeczenie naprawienia szkody jest znacznie utrudnione, sąd może orzec zamiast tego obowiązku nawiązkę w wysokości do 200 000 złotych na rzecz pokrzywdzonego. Orzeczenie odszkodowania nie stoi na przeszkodzie dochodzeniu niezaspokojonej części roszczenia w drodze postępowania cywilnego (art. 46 k.k.).
Przeczytaj też: 30.000 zł grzywny i 25.000 zł nawiązki w wyroku skazującym za zabranie pliku przez pracownika
Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych – kara do 5 mln zł
W uproszczeniu spółka, która ponosi odpowiedzialność za działania osoby skazanej na podstawie art. 23 UZNK (członka zarządu, pracownika, pełnomocnika, itp.), może zostać zobowiązana do zapłacenia kary pieniężnej w wysokości od 1000 do 5 000 000 złotych, nie wyższej jednak niż 3% przychodu osiągniętego w roku obrotowym, w którym popełniono czyn zabroniony będący podstawą odpowiedzialności podmiotu zbiorowego (art. 7 ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych). Całkiem nieźle, prawda?
Jeżeli ten temat zainteresował Cię, to polecam artykuł o odpowiedzialności karnej pracownika za przejęcie klientów.
Przeczytaj też:
Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w tego typu sprawie, zapraszam do kontaktu.
