Informacje poufne, czyli jakie?
Co to są informacje poufne? To jest kluczowe pytanie, jakie musimy sobie zadać, gdy chcemy ustalić, czy jakaś informacja jest tajemnicą przedsiębiorstwa.
Tajemnicą przedsiębiorstwa są bowiem tylko informacje poufne, które mają wartość gospodarczą i co do których uprawniony podjął należyte działania w celu zachowania ich poufności.
Niby każdy czuje, o co chodzi, ale gdy przychodzi co do czego, to okazuje się, że to wcale nie jest takie proste ustalić, które informacje są poufne, a które nie.
Zamiast czytać możesz wysłuchać audycji – podcastu na ten sam temat. Potem możesz uzupełnić wiedzę w artykule. Artykuł nie jest transkrypcją, jednak to ta sama wiedza. Podcastu możesz posłuchać też na komórce w dowolnej aplikacji do podcastów.
Informacje poufne
Otóż zgodnie z definicją tajemnicy przedsiębiorstwa informacje są poufne, jeżeli jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów:
- nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo
- nie są łatwo dostępne dla takich osób ( 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji).
W związku z tym żeby ustalić, czy konkretne informacje są poufne, należy:
- ustalić krąg osób, które zwykle zajmują się danym rodzajem informacji, a następnie
- ustalić, czy dane informacje są powszechnie znane tym osobom, a jeżeli nie, to czy dla nich łatwo dostępne.
Osoby zwykle zajmujące się danym rodzajem informacji
Chodzi tu o takie osoby, które wykorzystują tego typu informacje w swojej pracy lub działalności gospodarczej, a więc wiedzą na jakiś temat więcej, niż przeciętny Kowalski. Są to na przykład pracownicy lub specjaliści, którzy działają w jakiejś branży.
Informacje powszechnie znane albo łatwo dostępne
Z reguły jest to zestaw informacji niezbędny do wykonywania danej pracy, informacje, które podciąga się pod tak zwaną znajomość rynku lub branży. Takie, które specjalista w danej branży zna lub powinien znać, a także takie, które jest on w stanie łatwo, czyli bez istotnego nakładu pracy lub środków, pozyskać.
Ustalenie, czy informacje są powszechnie znane albo łatwo dostępne, powinno nastąpić w odniesieniu do odpowiedniego kręgu osób (czyli osób, które normlanie zajmują się tym rodzajem informacji), a także w konkretnym stanie faktycznym. Wymaga to więc znajomości branży.
To wszystko wydaje się w miarę proste, gdy mówimy o sytuacjach czarnobiałych. Najczęściej jednak nie mamy do czynienia z takimi sytuacjami.
Zdarza się, że zarówno ustalenie odpowiedniej grupy poznawczej (osoby zwykle zajmujące się danym rodzajem informacji), jak i następnie ustalenie, czy konkretna wiedza wśród osób z tej grupy jest powszechna albo łatwo dostępna, w praktyce nie jest łatwe.
Definicja tajemnicy przedsiębiorstwa jest tak ogólna i niedookreślona, że dopiero sądy w indywidualnych sprawach, na podstawie konkretnego stanu faktycznego, będą przesądzać, czy dana informacja była poufna i mogła być objęta tajemnicą przedsiębiorstwa.
Co nie jest informacją poufną
Czasami łatwiej jest ustalić, jakie informacje nie są poufne i dlatego nie stanowią tajemnicy przedsiębiorstwa. Tutaj pomocne mogą być właśnie wyroki sądów.
Podam wam kilka wniosków z takich wyroków. Są to wyroki często powoływane w sprawach o naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa. Musimy pamiętać, że te wnioski zawsze są wyciągane na podstawie konkretnych stanów faktycznych, więc nie należy ich przyjmować jako obowiązujące w innych sprawach, lecz bardziej jako wskazówki interpretacyjne. To jest nieco oklepane stwierdzenie, ale każda sprawa jest inna, co oznacza, że w innej sprawie, nawet przy podobnym stanie faktycznym, ten lub inny sąd mógłby wydać całkiem odmienny wyrok.
Wiedza, doświadczenie i umiejętności zdobyte przez pracownika
I tak na przykład wiedza, doświadczenia i umiejętności zdobyte przez pracownika podczas zatrudnienia nie stanowią tajemnicy przedsiębiorstwa. Jest to tak zwane pracownicze know-how, które przynależy do pracownika, a nie pracodawcy.
Jak ładnie napisał sąd, granica między wiadomościami objętymi pojęciem „tajemnicy przedsiębiorstwa” a pojęciem powszechnej, aczkolwiek specjalistycznej wiedzy, niewątpliwie jest nieostra. A to oznacza, że to pracodawca musi udowodnić, że jakieś informacje są jego tajemnicą przedsiębiorstwa, a nie wiedzą, która jest przynależna pracownikowi.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2000 r. I CKN 304/00, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2019 r. II CSK 736/18.
Relacje osobiste pracownika z klientami
Podobnym zagadnieniem są relacje osobiste pracownika z klientami. Ma to duże znaczenie w odniesieniu do pracowników, którzy pracują bezpośrednio z klientami, jak przedstawiciele handlowi, agenci, doradcy techniczni, serwisanci, czy spedytorzy, ale są to oczywiście tylko przykłady.
W jednym z wyroków sąd orzekł, że „Wykorzystywanie własnych pomysłów czy przymiotów, a także doświadczeń zawodowych lub kontaktów towarzyskich w celu pozyskania klienteli, nie przesądza o dopuszczeniu się czynów nieuczciwej konkurencji.”
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 22 kwietnia 2008 r., I ACa 1467/07.
Więcej: Czy relacje z klientami i wiedza specjalistyczna stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa?
Dobra wiadomość jest taka, że jeżeli pracodawca chce chronić to pracownicze know-how i relacje pracownika z klientami przed wykorzystaniem w konkurencyjnym interesie, to może zawrzeć z pracownikiem umowę o zakazie konkurencji, ale to jest już całkiem inna bajka, niż tajemnica przedsiębiorstwa.
Więcej:
Wpis Tajemnica przedsiębiorstwa a zakaz konkurencji
Podcast TP 003: 5 różnic pomiędzy tajemnicą przedsiębiorstwa a zakazem konkurencji
Informacje publicznie dostępne
Innym rodzajem informacji, które nie są poufne, są informacje powszechnie znane lub takie, o których treści każdy zainteresowany może się dowiedzieć legalnie, w zwykłej dozwolonej drodze.
W tym wyroku chodziło dokładnie o informacje zawarte ogłoszeniu patentowym, które jest publikowane w Biuletynie Urzędu Patentowym i zawiera opis wynalazku. Biuletyn ten jest powszechnie dostępny.
„Prawo nie pozwala na objęcie tajemnicą informacji powszechnie znanych lub takich, o treści których określony podmiot ze względu na rodzaj prowadzonej działalności (wykonywany zawód) jest zainteresowany ich posiadaniem i może się o nich dowiedzieć w zwykłej i dozwolonej drodze. Co więcej, informacja dotychczas nieznana traci swój tajny charakter i tym samym ochronę wówczas, gdy zostanie rozpowszechniona w sposób pozwalający każdemu zainteresowanemu na zapoznanie się z nią bez zgody dysponenta.”
Teoretycznie można by więc stwierdzić, że wszystko co jest w internecie, jest publicznie znane, ale to nie jest prawda. Czasami jakieś informacje są dostępne w internecie, ale mogą być trudno dostępne. Ponadto, jak wiemy, tajemnicą przedsiębiorstwa są nie tylko konkretne informacje, ale również ich zestawienia. Takie zestawienia, jak na przykład listy klientów, chociaż to jest bardziej skomplikowany temat, nie występują już w Internecie w takiej postaci, jak w konkretnej firmie.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2001 r. I CKN 1159/00.
Zespół informacji, a nie poszczególne elementy
I tu przechodzimy do następnego wyroku Sądu Najwyższego, w którym sąd stwierdził, że poufny może być zespół informacji, nawet jeżeli poszczególne informacje są jawne.
„Fakt, że informacje dotyczące poszczególnych elementów urządzenia są jawne nie decyduje o odebraniu zespołowi wiadomości o produkcie przymiotu poufności.”
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2007 r. V CSK 444/06.
Brak woli objęcia informacji poufnością
Jest to jeden z największych problemów przy sprawach dotyczących tajemnicy przedsiębiorstwa.
Informacja, nawet obiektywnie poufna, staje się tajemnicą przedsiębiorstwa tylko wtedy, gdy kiedy przedsiębiorca ma wolę, by pozostała ona tajemnicą dla pewnych kół odbiorców, i wola ta dla innych osób musi być rozpoznawalna. Bez takiej woli, choćby tylko dorozumianej, może ona być nieznana, ale nie będzie tajemnicą.
„W konsekwencji, wykorzystywanie przez pracownika we własnej działalności gospodarczej informacji, co do których pracodawca nie podjął działań niezbędnych w celu zachowania ich poufności, należy traktować jako wykorzystywanie wiedzy powszechnej, co do której przedsiębiorca nie ma żadnych ustawowych uprawnień.”
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2000 r. I CKN 304/00.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 22 kwietnia 2008 r., I ACa 1467/07.
Jak widzisz, ustalenie czy dane informacje są poufne, czasami nie jest proste. Jeżeli potrzebujesz w tym pomocy, to zapraszam do kontaktu.
