Tarcza 4.0 a zakaz konkurencji
Tarcza 4.0 pozwala na wcześniejsze rozwiązanie zakazu konkurencji przez jedną ze stron, a dokładnie, to przez tę stronę, na rzecz której zakaz konkurencji został zastrzeżony.
Wprowadzony Tarczą 4.0 przepis art. 15 gf ustawy antykryzysowej (dokładny opis pod artykułem), przewiduje w pewnych sytuacjach prawo do wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji. Prawo to podlega następującym zasadom:
1) istnieje tylko w okresie obowiązywania zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19,
2) dotyczy wyłącznie umowy o zakazie konkurencji po ustaniu:
a) stosunku pracy,
b) umowy agencyjnej,
c) umowy zlecenia,
d) innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia
1964 r. – Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
e) umowy o dzieło,
3) przysługuje wyłącznie tej stronie umowy, na rzecz której ustanowiono zakaz działalności konkurencyjnej, czyli pracodawcy, dającemu zlecenie w umowie agencyjnej, zleceniodawcy, zamawiającemu, itd.,
4) umowa o zakazie konkurencji może być rozwiązana z zachowaniem 7 dniowego terminu wypowiedzenia, co oznacza, że ulega ona rozwiązaniu po 7 dniach od otrzymania wypowiedzenia przez drugą stronę.
Tarcza 4.0 daje pozwala na wypowiedzenie niemal wszystkich zakazów konkurencji
Zakres stosowania ustawy jest bardzo szeroki. Warto zwrócić uwagę, że możliwość wypowiedzenia zakazu konkurencji po ustaniu umowy dotyczy również każdej „innej umowy o świadczenie usług”, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia. W praktyce oznacza to możliwość wypowiedzenia zakazu konkurencji po ustaniu niemal każdej umowy o świadczenie usług, czyli np. kontraktów menedżerskich, umów B2B. Podkreślić trzeba, że ustawa dopuszcza rozwiązanie zakazu konkurencji po ustaniu umowy, a nie czasie jej obowiązywania. Jest to istotna różnica.
Jest to dosyć mocna interwencja w stosunki umowne i muszę przyznać, że jestem zdziwiony, że akurat tutaj rząd postanowił pomóc przedsiębiorcom. Tym bardziej, że w obecnych warunkach przedsiębiorcom bardziej chyba zależy na zabezpieczeniu się przed konkurencją ze strony byłego współpracownika, niż na zwalnianiu go z zakazu konkurencji.
Tarcza 4.0 i wypowiedzenie umowy o zakazie konkurencji. Konsekwencje dla pracodawcy lub zleceniodawcy
Przedsiębiorcy, którzy świadomie stosują umowy o zakazie konkurencji, przewidują w swoich umowach możliwość ich wcześniejszego rozwiązania. Jest to normalny wentyl bezpieczeństwa, na wypadek uznania, że zakaz konkurencji nie jest już potrzebny, albo że koszty jego utrzymywania nie są ekonomicznie uzasadnione. Zazwyczaj okres wypowiedzenia jest jednak dłuższy niż 7 dni. Nowe zasady pozwolą więc dosyć szybko rozwiązać umowę o zakazie konkurencji.
Negatywne konsekwencje wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji
Wypowiedzenie umowy o zakazie konkurencji to nieodwracalna decyzja. Zanim to zrobisz wyobraź sobie co się stanie, gdy twój były pracownik zacznie prowadzić działalność konkurencyjną albo zatrudni się u konkurenta. Jakie będą tego konsekwencje? Czy będzie w stanie przejąć twoich klientów i ile na tym stracisz.
Być może utrzymanie zakazu konkurencji i dalsze płacenie odszkodowania jest bardziej opłacalne, niż utrata klientów w związku ze zwolnieniem pracownika z zakazu konkurencji.
Wszyscy klienci, którzy trafili do mnie w związku z konkurencją ze strony swojego byłego pracownika, a było ich wielu, mówili, że z przyjemnością zapłaciliby temu pracownikowi odszkodowanie na podstawie umowy o zakazie konkurencji, byleby tylko nie przejmował ich klientów. Przypadek? Nie sądzę.
Korzyści wynikające z wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji
Nowe przepisy dają pracodawcom i innym podmiotom, na rzecz których zastrzeżono zakaz konkurencji (zleceniodawcom, zamawiającym, dającym zlecenie, itp.), następujące korzyści.
Po pierwsze – Tarcza 4.0 daje możliwość wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji, jeżeli umowa w ogóle nie przewidywała takiej możliwości
Jeżeli w umowie o zakazie konkurencji nie przewidziano możliwości jej wcześniejszego rozwiązania, to nowe przepisy w ogóle pozwalają na takie rozwiązanie.
Jest to bardzo duża korzyść, ponieważ co do zasady umowy o zakazie konkurencji, o ile nie przewidują możliwości wcześniejszego ich rozwiązania, czyli są po prostu źle napisane, są nierozwiązywalne.
Ma to oczywiście praktyczne znaczenie tylko w odniesieniu do tych zakazów konkurencji, które są odpłatne, jak na przykład po ustaniu stosunku pracy. Pozostałe zakazy konkurencji, jak zakaz konkurencji po ustaniu umowy agencyjnej, zlecenia, o dzieło lub umowy o świadczenie usług, w wielu wypadkach mogą być nieodpłatne. Wtedy wypowiadanie zakazu konkurencji przez podmiot, na rzecz którego zastrzeżono ten zakaz, nie ma uzasadnienia ekonomicznego.
Po drugie – Tarcza 4.0 skraca okres wypowiedzenia zakazu konkurencji
W zdecydowanej większości znanych mi umów o zakazie konkurencji, a widziałem ich naprawdę dużo, okres wypowiedzenia jest dłuższy, niż 7 dni. Trwa kilka tygodni, miesiąc, a czasami jest jeszcze dłużej. Dlatego nowe przepisy są korzystne, ponieważ pozwalają na skrócenie okresu wypowiedzenia do 7 dni.
Po trzecie – pozostaje nadal ochrona wynikająca z tajemnicy przedsiębiorstwa
Niewielka to pociecha, ale nawet po ustaniu zakazu konkurencji pracodawca lub zleceniodawca podlega ochronie na podstawie tajemnicy przedsiębiorstwa i ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Wypowiadając umowę warto o tym przypomnieć pracownikowi lub innemu współpracownikowi. Wzór wypowiedzenia zakazu konkurencji, który będzie dostępny po wejściu w życie Tarczy 4.0, będzie to uwzględniał.
Korzyści dla pracownika lub zleceniobiorcy
Po upływie okresu wypowiedzenia ustaje zarówno zakaz konkurencji, jak i obowiązek wypłacania odszkodowania lub wynagrodzenia za ten zakaz.
Każda sytuacja jest inna, niemniej możliwość podjęcia pracy w wyuczonym zawodzie w branży, w której ma się doświadczenie, z reguły daje większe korzyści, niż odszkodowanie za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej.
Tak więc wypowiedzenie zakazu konkurencji raczej leży w interesie byłego pracownika lub zleceniodawcy, chyba że znalazł satysfakcjonującą pracę poza zakresem działalności byłego pracodawcy albo zakaz konkurencji to tak zwany „złoty spadochron”, co w prywatnych firmach zdarza się stosunkowo rzadko.
Trzeba pamiętać, że ustanie zakazu konkurencji nie powoduje ustania obowiązku respektowania tajemnicy przedsiębiorstwa byłego pracodawcy/zleceniodawcy oraz przestrzegania zasad uczciwej konkurencji, ale jest to tak zwana oczywista oczywistość.
Wzór wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji
Tu znajdziesz wzór wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji na podstawie omawianej ustawy.
Źródła:
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, 567, 568, 695 i 875).
