Zakaz konkurencji członka zarządu

Zakaz konkurencji obowiązuje członka zarządu z mocy prawa, bez potrzeby podpisywania umowy o zakazie konkurencji.

Dlaczego? 

Ponieważ jest to osoba, która zarządza spółką, utrzymuje relacje z klientami, dostawcami i pracownikami. Ma wiedzę o opłacalności biznesu i o tym, jak go prowadzić. W zasadzie może w każdej chwili robić to samo, tylko na własny rachunek. Najczęściej oczywiście wykorzystuje tę wiedzę w interesie spółki. Jeżeli jednak zdecyduje się na prowadzenie działalności konkurencyjnej, to jest ona dla spółki szczególnie dotkliwa.

Ta wyjątkowa sytuacja członków zarządu powoduje, że z mocy prawa, bez zawierania żadnej umowy, są oni związani zakazem konkurencji w czasie pełnienia swojej funkcji. Zakaz ten ustaje jednak z chwilą, z którą wygasa mandat członka zarządu.

Zakaz konkurencji członka zarządu, obowiązujący z mocy prawa, można porównać do zakazu konkurencji w czasie trwania umowy o pracę. Przestaje obowiązywać wtedy, gdy jest najbardziej potrzebny.

Jeżeli spółka chce, by członek zarządu był związany zakazem konkurencji po wygaśnięciu mandatu (tj. odwołaniu, rezygnacji lub upływie kadencji), musi zawrzeć z nim umowę o zakazie konkurencji po ustaniu funkcji członka zarządu.  

Przeczytaj też: Umowie o zakazie konkurencji

Zakaz konkurencji członka zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i w spółce akcyjnej jest praktycznie taki sam. Został on uregulowany odpowiednio w art. 211 k.s.h. i art. 380 k.s.h.

Zakres zakazu konkurencji członka zarządu

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami członek zarządu nie może bez zgody spółki:

• zajmować się interesami konkurencyjnymi
• uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej
• uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu
• być wspólnikiem w konkurencyjnej spółce kapitałowej, w przypadku posiadania w niej co najmniej 10% udziałów albo akcji bądź prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu.

Przepisy kodeksu spółek handlowych pozwalają na rozszerzenie lub ograniczenie zakresu zakazu konkurencji w umowie spółki lub statucie. W interesie wspólników będzie leżało oczywiście rozszerzenie zakazu konkurencji, na przykład o każdy przypadek bycia wspólnikiem w spółce kapitałowej, niezależnie od ilości posiadanych udziałów.

Ponadto oczywiście nie ma przeszkód, a w zasadzie jest to dobrym zwyczajem, by zawrzeć z członkiem zarządu umowę o zakazie konkurencji i umownie rozszerzyć zakres zakazu konkurencji.

Zgoda spółki na prowadzenie działalności konkurencyjnej

Jeżeli umowa spółki lub statut nie stanowią inaczej, zgody na prowadzenie działalności konkurencyjnej udziela organ uprawniony do powoływania zarządu. W zależności od tego, w jaki sposób powoływany jest zarząd, wymagana będzie zgoda wyrażona w uchwale zgromadzenia wspólników, uchwale rady nadzorczej lub w oświadczeniu wspólnika uprawnionego do powoływania członka zarządu, jeżeli wspólnikowi przysługuje takie prawo.

Praktyka pokazuje, że członkowie zarządu bardzo często zapominają o obowiązku uzyskania zgody na prowadzenie działalności konkurencyjnej. Dzieje się tak przeważnie dlatego, że członkami zarządu często bywają wspólnicy, którzy jednocześnie prowadzą kilka spółek o tym samym przedmiocie działalności. Tak długo, jak wspólnicy mają wspólną wizję i wspólne interesy, sytuacja ta nie ma praktycznego wymiaru. Problem pojawia się zazwyczaj wtedy, gdy wspólnicy zamierzają się rozstać i jeden z nich przenosi swoją aktywność gospodarczą do spółki konkurencyjnej. Wtedy ustawowy zakaz konkurencji członka zarządu okazuje swoją rzeczywistą moc.

W razie naruszenia zakazu konkurencji członek zarządu ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą. 

Więcej: Odpowiedzialność członka zarządu za naruszenie zakazu konkurencji

Jeżeli potrzebujesz pomocy w związku z zakazem konkurencji członka zarządu, zapraszam do kontaktu.