Przejęcie klientów przez pracownika odchodzącego z firmy transportowej lub spedycyjnej zdarza się chyba częściej, niż w innych firmach. W każdym razie wynika to z moich obserwacji. Jest tu pewna, że się tak wyrażę elegancko, nadreprezentacja takich sytuacji.
Dlatego, jeżeli prowadzisz firmę transportową lub spedycyjną, musisz wiedzieć, jak przygotować się na odejście pracownika i jak się zachować, jeżeli już to nastąpi. Bo że nastąpi, to jest to niemal pewne. Dzisiaj nikt nie pracuje w jednej firmie do emerytury.
Fragment webinaru. Cały webinar znajdziesz tutaj.
Nie będę odkrywczy jeżeli stwierdzę, że bardziej opłaca się zapobiegać, niż leczyć. Wprowadzenie w firmie odpowiedniej kultury ochrony informacji biznesowych i szkolenie pracowników jest tu bardzo ważne. Jeżeli pracownicy będą wiedzieli, jakie informacje są poufne, jakie mają zobowiązania wobec pracodawcy, w czasie i po ustaniu stosunku pracy, co jest zgodne z prawem, a co nie, to rzadziej będzie dochodziło do utraty klientów w razie ich odejścia.
Wszystkie te kwestie omawiałem niedawno na webinarze, będącym w rzeczywistości szkoleniem online, dotyczącym właśnie ochrony klientów w branży transportowej i spedycyjnej. Co jakiś czas będę takie webinary powtarzał, więc zapraszam do zapisania się na mój newsletter. Jeżeli natomiast już teraz chcesz zapoznać się z nagraniem webinaru, to jest on dostępny tutaj, w sklepie na blogu.
Fragment webinaru. Cały webinar znajdziesz tutaj.
Jako pracodawca podlegasz pewnej ochronie niejako z mocy prawa, tylko dlatego, że pracownik zawarł z Tobą umowę o pracę. Jest to tak zwany pracowniczy obowiązek dbania o dobro zakładu pracy. Niestety ten obowiązek ustaje z chwilą ustania stosunku pracy, czyli wtedy, gdy najbardziej potrzebujesz ochrony. Wtedy z pomocą przychodzi tajemnica przedsiębiorstwa i zakaz konkurencji, pod warunkiem, że zadbasz o to, by je mieć. Poniżej opisuję te możliwości.
Spis treści:
Tajemnica przedsiębiorstwa jako sposób na ochronę klientów
Obowiązek lojalności pracownika, dbania o dobro zakładu pracy i zachowania w poufności informacji, których ujawnienie może narazić pracodawcę na szkodę
Są to obowiązki pracownika, które wynikają z samego tylko faktu bycia pracownikiem. Nawet jeżeli nic na ten temat nie napiszemy w umowie o pracę. Po prostu działa tu Kodeks pracy, który uzupełnia obowiązki stron, zarówno pracodawcy, jak i pracownika.
O ile o uprawnieniach pracownika z Kodeksu pracy wie każdy, ponieważ nawet jeżeli o nich zapomnimy, to pracownicy i odpowiednie instytucje nam o nich przypomną, o tyle już uprawnienia pracodawcy, i odpowiadające im obowiązki pracowników, już nie są tak nagłaśniane.
Zgodnie z przepisem art. 100 § 2 pkt. 4 Kodeksu pracy, pracownik jest zobowiązany dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Jest to jeden z podstawowych obowiązków pracownika.
Sądy przyjmują, że te obowiązki są w wielu sytuacjach równe zakazowi konkurencji. Oznacza to, że pracownik w czasie trwania umowy o pracę nie może rywalizować z pracodawcą o tych samych klientów. Zatem obsługiwanie klientów pracodawcy poza firmą pracodawcy, albo przekazywanie informacji o nich innym osobom, będzie z reguły naruszeniem tych zobowiązań.
Naruszenie tych obowiązków najczęściej jest umyślne. Trudno sobie wyobrazić nieumyślne obsługiwanie klientów pracodawcy poza firmą pracodawcy. Oznacza to, że pracownik ponosi wówczas odpowiedzialność odszkodowawczą w pełnej wysokości, nielimitowaną do trzech miesięcznych wynagrodzeń, obejmującą cały utracony zysk pracodawcy. Zgodnie bowiem z art. 122 Kodeksu pracy, jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości.
Polecam artykuł na moim blogu o sprawie, w której sąd przyznał pracodawcy odszkodowanie za przejęcie klientów z naruszeniem tego obowiązku.
Odszkodowanie za przejęcie klientów bez umowy o zakazie konkurencji
Musisz jednak pamiętać, że obowiązek dbania o dobro zakładu pracy ustaje z chwilą ustania stosunku pracy. Od tego momentu były już pracownik może z tobą rywalizować o twoich klientów, jeżeli nie stosujesz tajemnicy przedsiębiorstwa albo zakazu konkurencji.
Tajemnica przedsiębiorstwa jako sposób na ochronę klientów w firmie transportowej i spedycyjnej
Jeżeli chcesz aktywnie chronić swoich klientów, powinieneś stosować w firmie tajemnicę przedsiębiorstwa. Chroni ona informacje o klientach zarówno w czasie trwania umowy o pracy, jak i po jej ustaniu.
Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, czyli na przykład wykorzystanie albo ujawnienie informacji o klientach, ich potrzebach czy stosowanych cenach, rodzi odpowiedzialność odszkodowawczą oraz odpowiedzialność karną. Nie tylko po stronie pracownika, ale również po stronie jego nowego pracodawcy. Jest to więc bardzo silne narzędzie. W przeciwieństwie jednak do pracowniczego obowiązku dbania o dobro zakładu pracy, tajemnica przedsiębiorstwa nie powstaje „sama z siebie”. Trzeba ją utworzyć.
Tajemnica przedsiębiorstwa to prawo do informacji, które powstaje, jeżeli konkretna informacja jest poufna, ma wartość gospodarczą, a pracodawca podjął wobec niej należyte działania w celu zachowania poufności.
Naruszeniem tajemnicy przedsiębiorstwa jest jej ujawnienie, wykorzystanie lub bezprawne pozyskanie (art. 11 ustawny o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji).
Co to jest tajemnica przedsiębiorstwa i jak ją utworzyć.
Odpowiedzialność karna spedytora za przejęcie klientów. Analiza wyroku sądu karnego.
Jeżeli chcesz wprowadzić w swojej firmie tajemnicę przedsiębiorstwa, warto zacząć od umowy o zachowaniu poufności.
Wzór umowy o zachowaniu poufności znajdziesz tutaj.
Tajemnica przedsiębiorstwa w wielu sytuacjach jest bardzo skuteczna, ale nie oznacza zakazu konkurencji. Jeżeli chcesz, by twój były pracownik w ogóle nie konkurował z tobą, ani nie pracował dla konkurenta, musisz pójść krok dalej i podpisać z nim umowę o zakazie konkurencji.
Umowa o zakazie konkurencji jako sposób na ochronę klientów
Umowa o zakazie konkurencji powoduje, że w zakresie w niej określonym pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność.
Mamy dwa rodzaje umów o zakazie konkurencji: w czasie trwania umowy o pracę i po jej ustaniu. Nas bardziej interesuje ta druga, chociaż oczywiście warto zawierać obie.
W przeciwieństwie do tajemnicy przedsiębiorstwa, zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy jest odpłatny i musi być ograniczony terminem. W uproszczeniu, musimy płacić byłemu pracownikowi odszkodowanie za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej w wysokości co najmniej 25% wcześniejszego wynagrodzenia. Jeżeli umowa o zakazie konkurencji jest dobrze napisana, pozwala ona pracodawcy na jej wcześniejsze rozwiązanie bez konsekwencji finansowych. Więcej o tej umowie znajdziesz w wielu artykułach na moimi blogu.
Umowa o zakazie konkurencji – 6 rzeczy, które musisz wiedzieć, zanim ją podpiszesz
Zwalczanie nieuczciwej konkurencji
Niezależnie od tajemnicy przedsiębiorstwa i zakaz konkurencji, wszyscy przedsiębiorcy są zobowiązani do uczciwego konkurowania. Nieuczciwa konkurencja jest zakazana. Może więc być tak, że ktoś nie narusza tajemnicy przedsiębiorstwa ani zakazu konkurencji, a mimo to dopuszcza się czynu nieuczciwej konkurencji na naszą szkodę. Więcej na ten temat znajdziesz w artykule o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Nieuczciwa konkurencja – co to jest, przykłady i jak bronić się przed nieuczciwą konkurencją
Podsumowanie
Tajemnica przedsiębiorstwa z umową o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy to wszystko co możesz zrobić, by zabezpieczyć się przed utratą klientów w związku z odejściem pracownika.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, polecam zapoznanie się z webinarem, który dostępny jest tutaj.
Jeżeli natomiast potrzebujesz pomocy prawnej, zarówno na etapie zabezpieczenia firmy jak i dochodzenia roszczeń w razie przejęcia klientów, nawet jeżeli nie masz z pracownikiem podpisanej żadnej umowy, to zapraszam do kontaktu.
